UYUMSUZ DEFNE KAMAN'IN MACERALARI-SU - BUKET UZUNER

Gazeteci Defne Kaman bir yaz akşamı bindiği vapurda arkasında hiçbir iz bırakmadan kaybolur. Onu aramakla görevli Komiser Ali Ümit ile arkadaşı Sahaf Semahat kendilerini aniden tuhaf olaylar ve esrarengiz semboller arasında bulurlar. Bir yandan kendi hayatlarını sakatlayan yasak ve tabulara rağmen ayakta kalmaya çalışırken, kayıp gazeteci Defne Kaman'ın peşinde nefes nefese bir maceraya sürüklenirler.

Buket Uzuner, SU romanında bütün canlı varlıkları eşit değerde kabul ederek doğayı ve yaşamı kutsayan kadim Türk geleneği Kamanlık'a (Şamanlık) selam ederken, okurları hem eko-feminist bir okumaya, hem de 1000 yıl önce Uygur harfleriyle ön-Türkçe yazılmış olduğu düşünülen (Mutluluk Bilgisi) KUTADGU BİLİG ŞİFRESİ ile zihin oyunlarına davet ediyor.

Arka kapak yazısı bu şekilde olan kitaptan alıntılarım ise şu şekilde:

...

"NEFES ALMAYA DEVAM ET."

...

"Su. Su vardı. Başlangıçta sadece su vardı."

...

"Aklın süsü dil, dilin süsü sözdür. Kişinin süsü yüz, yüzün süsü gözdür." Yusuf Has Hacib

...

"Ben yazarken,taşları kaldırıyorum ve altlarında ne olduğunu gösteriyorum.Zaman zaman taşların altından canavar çıkıyorsa,benim suçum değil." José Saramago

...

"Çünkü bazılarımızın kalbine meseleleri çözmek arzusu karşı konulamaz bir ışık gibi doğar.Onların başka çaresi yoktur.Hiçbir özel yetenek bize karşılıksız verilmez,hiçbir deha kullanılmadan anlaşılmaz."

...

"Zaten annelik asla pes etmemektir."

...

"Bizimki gibi toplumlarda,kırkbeş yaşından sonra kadınların bir köşeye çekilip,gelinlerine cehennem,torunlarına dadı,eğer hala yanındaysa kocalarına da fıkra olması beklendiğinden,bu yaşlı kadının kendine güveni ,hayata bağlılığı ve zekası onu tedirgin etmişti. Eğer Umay Bayülgen,Kaman'ın bir köyünde yaşayan,kocakarı ilaçları konusunda tavsiyede bulunan,takma dişleri ağzına uymadığı için sık sık düşen,sessizce nakış işleyen teyzelerden biri olsaydı,onu sevebileceğini düşündü.Bunların yerine onun hayatın içinde neredeyse genç bir erkek gibi cesaret ve güvenle dolaşmasının kendisini huzursuz ettiğini anlayınca,bu durumlarda beyninde çalan alarmın etkisiyle konuyu ivedilikle uzaklaştırdı aklından.Bu, onun hiç bilmediği bir kadın rolüydü.Kendilerine öğretilen toplumsal cinsiyet rollerinin dışındaki örneklerle karşılaşmak,özellikle kendi cinsiyet ve iktidarlarından rol çalındığını düşünen insanlar için kaygı vericidir."

...

"Son ağaç öldüğünde,son ırmak zehirlendiğinde ve son balık tutulduğunda parayı yiyemeyeceğimizi anlayacağız." Kızılderili Atasözü

....

""İnsanların birbirlerini kolayca ve çabucak yargıladığı,kimsenin kimseye ayıracak vaktinin olmadığı ,gözlerin sadece bayram etmek için baktığı,dünyanın bir körler ülkesine dönüştüğü,acının ve sevginin pazarlandığı zamanlarda yaşadığını fark etmek,hangi yaşta olursa olsun,yaşlanmaya başlamaktır. ""

...

""İhtiyacımız olmayan her şeyi midemiz ve cebimize dolduruyoruz.Midemiz ve cebimiz şiştikçe vicdanımız ve dünyamız fakirleşiyor.""

...

""Tabiattaki bütün canlara eşitlikle saygı duyan,tokgözlü,vakur ve cesur o insanlardan,bugün Anadolu'nun yaşayan bütün halklarına karışan şimdiki Türk'iyeliler nasıl oldu da vicdanı cüzdanla,gururu açgözlülükle karıştıran insanlara dönüştüler.""

...

""Dünyanın herhangi bir yerinde ve herhangi bir yüzyılında yirmibeş yıl kadar yaşamış biri,cehennemin bu dünyada olduğunu artık öğrenmiş,insanlık tarihi boyunca insanın en büyük düşmanının yalnızca insan olduğunu da artık çoktan fark etmiş olmalıdır.""

...

"Gülümserdi,en sitemli ve üzgün zamanlarında bile hep gülümserdi Sahaf Semahat.Bu yüzden gülümsemesine artık hüzün bulaşmıştı.Kalplerini gülümseme maskesi arkasına saklayarak daha fazla kırılmaktan korumaya çalışanlar, bir gün artık sahiden gülümseyemediklerini fark ederler çünkü artık gülüşün gerçek dürtüsünü ve rengini unutmuş, böylece yitirmişlerdir. unuttuklarımızı yitiririz! Ancak daha önce incinmiş olanlar, hüzünlü bir gülüşün arkasına saklanarak güvende olmayı unutma acısına tercih ederler çoğunlukla."

...

"İlk kez arkadaşının dedesinin kitaplığında kitap tozu yutmuş ve bu mübarek tozu yutanların hepsi gibi artık okumadan yaşayamaz olmuştu."

...

"Karar verdiğimizde en önce sesimiz değişir, karar alan gücümüz sesimize ve sırtımıza yerleşir."

...

"Belki,yaşından genç göstermekle küçük göstermek arasında sadece masumiyetin içtenliği vardı."

...

"Bazen bir kuş sesi bile hayatın yaşamaya değer,alınan her nefesin üm,t dolu olduğunu hatırlatmaya yeter."

...

""İşini sevmeden yapanların başkalarının para,zaman ve emeğini nasıl harcadıklarına bir kez daha kızdı,küfretti."

...

"Bir meziyet ya da eziyet meselesi:Uyum."

...

"Dünya aradığını çok isteyenin bulmak,az isteyenin şikayet etmek,hiç istemeyeninse seyretmek için zaman harcadığı bir gezegen değil mi?"

...

""Bir kere size göre neyin doğru olduğuna karar verdiğinizde sizi üzemezler. Bir şeye karar verene kadar bütün yanlışlardan geçip ayakta kalabilmek işin en zor yanıdır.""

...

"Sahaflığın en sevdiği yanlarından biri de dertlenmeye zaman bırakmayan bu işin,hiç beklenmedik bir zamanda,kapıdan giren hiç tanımadığı ama kitaplar sayesinde yüzyıllardır tanıdığı biriyle ilginç bir konuda sohbete açık olan aralığıydı."

...

"Hayattaki tek mucize gençken iyi bir öğretmene rastlamaktır."

...

""Çok eğlenceli olan BMK (Bilgini Mutluluk için Kullan) oyununun tek birkuralı vardı:Bildiğin şeyi,onu öğrenince mutsuz olacak insanlardan bir sır olarak saklamak.""

...

""Zeka sanılanın aksine güzellikten daha fazla kıskançlık yaratır.Zeka geçici değildir,üstelik köreltilmezse yıllar içinde tecrübeyle serpilir,parlar,iktidar için güzellikten daha fazla işe yarar.Ancak bir kadın bedenindeki zeka hiç de aranan bir şey değildir.""

...

""ÇÜNKÜ DÜNYA MERAK EDİLECEK BİNLERCE MUCİZEYLE DOLUYDU VE EĞER ACELE ETMEZSEM ÖĞRENMEK İSTEDİKLERİMİN ÇOK AZ KISMI HAYATIMA SIĞACAKTI.""

...

"Merak zeka belirtisidir."

...

"Hiç kimsenin bilerek yaptığı kötülüklerin acısından kurtulayamayacağını o zaman algılamamış olmalıyım.Belki de ilk öğretmenimin bana öğretiiği en esaslı şey buydu."

...

""NİNEM TIPKI TABİATTAKİ FARKLI MEVSİMLER GİBİ İÇİMDEN GEÇEN BÜTÜN MEVSİMLERİ KABULLENMEMİ,ŞİKAYET ETMEK YERİNE ONLARIN FARKLI GÜZELLİKLERİNİ KEŞFEDİP,ZORLUKLARINA GÖRE KENDİMİ HAZIRLAMAMI ÖĞÜTLERDİ.HER İNSANIN KENDİ MEVSİMLERİNİN OLDUĞUNU KÜÇÜKKEN ÖĞRENMEK HAYATI KOLAYLAŞTIRIR.Ninemin bu konudaki en eğlenceli önerisi,insanın kendi mevsimlerinin renkli resmini yapmasıydı.""

...

""GURUR KONTROL EDİLMEZSE İNSANIN EN BÜYÜK GÜNAHI KİBRE DÖNER.""

...

"Oksitosin hormonu fazla salgılananlarda empati duygusunun yüksek olduğunu nörobilimciler artık keşfetti."

...

"Empati, sahibi için kötü bir yetenektir,sadece Kaman'larda değil,romancılar,şair,besteci ve felsefecilerde de bulunur.Bu gibiler, ne kadar saklasalar da düşmanları dahil başkalarının acı çektiğini anlar,karşısındakinin kanayan yarasını apaçık görür ve çoğu zaman kayıtsız kalamaz.İtiraf etmeliyim ki bu dünyada başkaları için de acı çekmek hiç hafif bir yük değildir .Belki hiçbir yetenek ve hünerin cezasız kalamayacağı ironisi doğrudur. Kim bilir?"

...

"Sevilmek,insan için bu kadar güçlü bir ihtiyaçtı ama aşağılanmak da o denli güçlü bir nefret."

...

"Göklerde özgürce uçan kuşlara özenen tavşanın biri,kuş gibi uçayım derken uçurumdan düşmüş.Tavşanın çıtır çıtır kemirerek yediği havuca özenen bir kuşsa tavşan olmaya çalışırken havucu parçalayacak dişi olmadığından boğulmuş,iksi de ölmüştü.Bu yüzden HERKES KENDİ KALMALI dedi ninem bana.Hayatta en iyisi başkaları gibi olmaya çabalamak yerine kendin gibi kalmak,kendine ve başkalarına hayırlı kılmaktır.Kendine hayrı dokunan kutludur,başkalarına da hayrı dokunur ki,daha da mutlu olur...Herkes tek yaratılmıştı,herkes farklıydı ama kimse kimseden üstün değildi.Bir ağaç,bir tavşan,bir kuş,bir elma,bir damla su,bir avuç toprak,bir nefes hava ve her canlı farklı ama eşit derecede önemliydi."

...

"Hayatta tek bir mucize vardır,o da çok genç yaşta iyi bir öğretmene rastlamaktır,diyen o yazar doğru söylemiştir.Çocukken karşımıza çıkan hoşgörüsüz,katı,mutsuz rol modellerinin hayatımızı ne fena kararttığını çoğumuz iyi bilir.ÇÜNKÜ BİZLER HAYAL KURMANIN AŞAĞILANDIĞI VE/YA TEHLİKELİ SAYILDIĞI BİR KÜLTÜRÜN ÇOCUKLARIYIZ."

...

"Nereye gitsen o kafa,o omuzlar üzerinde gider."

...

"Yaşam demişti biri düşünenler için bir komedi,hissedenler için bir tragedyadır.Bana ikisi birdenmiş gibi geliyordu."

...

"İnsanın insana ettiği kötülüğün,kabalığın ve zorbalığın açtığı yaralara şifayı yine insanların yarattığı kurmaca karakterlerde arayan milyonlarca okur gibi Semahat ve Ümit de ideal dostluğu kitaplarda buluyordu."

...

"Hala anlamadın mı bu memlekette alevi olmak değil,farklı olmak suçtur! Farklılıkları savunduklarını söyleyenlerin azıcık güçlendikçe güç merkezine sırtlarını dayayarak sistemin parçası oldukları bu diyarda bizim gibiler hep azınlık hep yalnızız."

...

"Her din her töre herkes hep insan sevgisi diye başlıyor da...

Herkes kendisinin inancının,töresinin en üstün ve en iyisi olduğuna ölümüne iddialı!"

...

"Efsanesiz ve destansız kültür kurulmaz,yaşatılmaz.Kurulan beton binalar ve taş yollardır...İlyada,Manas,Kalevela,Oğuz Kağan olmasaydı,insanlık tarihi,birbirlerini kesip biçen erkeklerin sayılarla dolu muhasebe defterlerinden ibaret kalırdı."

...

"Akıl tek bir cinsiyete bırakılamayacak kadar önemlidir.Hem erkekler de dahil bütün insanlık zekasını anneden alır,sonunda genetikçiler de ispatladı bunu."

...

"İster balık karnında,ister otobüsle,uçakla,başka yere kaçarak sorunları çözemezsin.Bir de hayattan ümidini kesmeyeceksin. Ne olursa olsun,başına ne gelirse gelsin,ümidi asla kaybetmeyeceksin."

...